Sigorta şirketleri, genellikle kasko poliçeleri kapsamında “pert total” (tam hasar) kararı verilen araçları elden çıkarmak amacıyla satışa sunarlar. Bu araçlar, onarım maliyetinin aracın piyasa rayiç bedelinden (hurda değeri düşüldükten sonraki gerçek ekonomik değerden) daha fazla olduğu durumlarda perte çıkar. Bu satış süreci, hasarlı araç piyasasında “sovtaj” işlemi olarak adlandırılır.
Orta seviye yatırımcılar, oto tamircileri ve bu alana ilgi duyan profesyoneller için, sigorta şirketinden araç alımı genellikle ihale platformları üzerinden gerçekleştirilir. Bu süreç, uygun fiyata araç edinme fırsatı sunsa da, yüksek risk ve uzmanlık gerektirir.
1. Sigorta Şirketi Araçlarının Satış Süreci (Sovtaj)
Sigorta şirketleri, pert kararı verilen aracın rayiç bedelini sigortalıya ödedikten sonra, oluşan maliyetini azaltmak için sovtaj işlemi yapar.
- Ekspertiz ve Pert Kararı: Kaza yapan araç, eksper tarafından incelenir ve hasar düzeyi belirlenir. Eksper raporu sonucunda, aracın onarımının ekonomik olmadığına karar verilirse “pert” kararı verilir.
- Rayiç Bedel Ödemesi: Sigorta şirketi, aracın kaza tarihindeki güncel alım satım bedeli olan rayiç bedeli sigortalıya öder.
- Sovtaj Satışı: Rayiç bedel ödendikten ve sigortalı araç sahibi de izin verdikten sonra, sigorta şirketi aracın tamamını veya hasar görmemiş/hasarlı parçalarını satışa çıkarır. Bu satış, sovtaj işlemi olarak bilinir.
Uzmanlık Sinyali: Pert kararı için kritik eşik, aracın onarım maliyetlerinin, piyasa değerinden sovtaj (hurda) değeri düşüldükten sonra kalan bedeli aşmasıdır. Aracın sovtaj bedelinin malikte kaldığı durumlarda ise, sigorta şirketi rayiç bedelden hurda değerini düşerek ödeme yapar ve satış işlemleri malikin sorumluluğunda olur.
2. İhale Platformlarına Erişim ve Katılım Yöntemleri
Sigorta şirketleri, pert araçları satmak için genellikle anlaşmalı oldukları ihale platformlarını (E-Sovtaj) kullanır.
İhale Türleri ve Platformlar:
- Online İhale Platformları: Sigorta şirketlerinin anlaşmalı olduğu özel platformlar (Örn: PertNet, PertPlus veya diğer özel ihale şirketleri) üzerinden alım satım gerçekleşir.
- Katılım Yöntemi: İhalelere katılmak isteyen bireysel ya da ticari alıcılar, öncelikle yetkili platformlara üyelik başvurusu yapmalı ve kayıt işlemlerini tamamlamalıdır.
- Teminat Bedeli: Çoğu platform, ihaleye teklif verebilmek için üyelik teminat bedeli (kapora) yatırılmasını şart koşar. İhalenin kazanılıp ödemenin yapılmaması durumunda bu teminat yanabilir.
Otorite Sinyali: İhaleye katılanlar genellikle iki gruba ayrılır: Uygun fiyata araç almak isteyen bireysel alıcılar ve araç tamiri ve satışı ile uğraşan, profesyonel bilgiye sahip olan ticari alıcılar. Ticari alıcılardan genellikle vergi levhası ve ticaret sicil gazetesi gibi ek belgeler talep edilir.
3. Satın Alma Sürecinde Kritik Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sigorta şirketinden hasarlı araç alımı, beraberinde yüksek riskler taşır. Bu riskleri minimize etmek için aşağıdaki adımlara dikkat edilmelidir:
- Detaylı Ekspertiz Raporu İncelemesi: Satışa çıkan aracın hasar durumu, eksper raporları ve piyasa değerleri dikkatle incelenmelidir.
- Hasar Durumunun Değerlendirilmesi: Hasarlı araç tamir edilmiş olsa bile önceki performansı geri alınamayabilir. Özellikle şasi veya motor hasarları, can ve mal kaybına neden olabilecek çok hassas durumlar olup, onarım sürecinin kalitesini kontrol etmek zorunludur.
- Maliyet Hesaplaması ve Bütçe Planlaması: Aracı satın alma fiyatına ek olarak, tamir ve onarım masrafları, yasal devir işlemleri ve olası değer kaybı gibi tüm masrafları hesaba katmayı unutmayın. Bütçenin doğru planlanması, kârlılık açısından hayati önem taşır.
- Tramer Sorgusu: Aracın şasi numarası veya plakası üzerinden 5664‘e kısa mesaj göndererek Tramer (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) hasar kaydı sorgulaması yapılmalıdır.
Deneyim Sinyali: Hasarlı araç alımında “çıtır hasar” tabirine aldanmamak gerekir. Bizim edindiğimiz gözlemler, dıştan basit görünen bir hasarın bile aracın şasi geometrisini bozarak sürüş güvenliğini tehlikeye atabildiğini gösteriyor. Bu nedenle, araç tamirci tarafından onaylanmadan alım işlemi yapılmamalıdır.
Sigorta şirketinden araç almak, temelde ihale usulü sovtaj süreciyle gerçekleşir. Bu, yüksek riskli ancak potansiyel olarak kârlı bir yatırım fırsatıdır. Ancak ticari veya bireysel alıcıların, ihaleye girmeden önce hasar tespiti ve onarım maliyetleri konusunda profesyonel yardım alması şarttır.
Makaleden Çıkarılacak En Önemli 3 Ders:
- Sigorta şirketinden araç alımı, pert kararı verilen araçların sovtaj (hurda) bedeli üzerinden ihale yoluyla satışıdır.
- Satın alma süreci, özel online ihale platformları üzerinden üyelik ve teminat yatırma şartıyla gerçekleşir.
- Karar vermeden önce mutlaka detaylı ekspertiz raporu incelemeli, tamir masraflarını netleştirmeli ve aracın Tramer kaydını sorgulamalısınız.
Şimdi Sırada Ne Var? Bir sonraki adımınız, ilgili E-Sovtaj platformlarını (PertNet, PertPlus vb.) incelemek, üyelik koşullarını öğrenmek ve teminat bedeli politikalarını araştırmak olmalıdır. Satın alma kararı vermeden önce anlaştığınız bir oto eksperi veya tamirci ile hasar tespiti için ön protokol yapın.
